بارها سردر مغازه‌ها و در آگهی‌های فروش مغازه دیده‌ایم که نوشته شده سرقفلی مغازه به فروش می‌رسد و احتمالا برای شما هم سوال شده سرقفلی مغازه و اماکن تجاری چیست و چه تفاوتی با مالکیت دارد؟ حق کسب و پیشه چیست؟ در این نوشته مفهوم سرقفلی و حقوق آن را توضیح می‌دهیم.
.
حق سرقفلی مربوط به استعداد و امکانات محل کسب است و به نوع کسب و کار ارتباطی ندارد. فرض کنید یک مغازه متروکه را اجاره کرده‌اید،
در آن کسب و کار خودتان را راه می‌اندازید و شهرت و اعتبار لازم را به دست می‌آورید؛ اما بعد از اتمام مدت قرارداد مالک درخواست تخلیه ملک را از شما دارد و با این کار اعتبار و شهرتی که شما با تلاش به دست آوردید به نفع خودش به کار می‌گیرد. این در حالی است که شما باید در مکانی جدید از نو شروع به راه‌اندازی کسب و کارتان کنید. برای حل این مشکل قانون‌گذار به این فکر افتاده است که ارزش افزوده پنهان برای اماکن تجاری (حق سرقفلی مغازه) را مدنظر قرار دهد و از حق مستأجران در مقابل مالکان دفاع کند؛ اما حق سرقفلی مغازه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ با وبلاگ آدرس همراه باشید تا با این اصطلاح بیشتر آشنا شوید.
.
سرقفلی که در قانون قدیمی روابط موجر و مستاجر با نام «حق کسب و پیشه یا تجارت» شناخته می‌شد، حقی است که قانون‌گذار برای مستاجران اماکن تجاری در نظر گرفته بود تا از آن‌ها به نحوی ویژه حمایت کرده باشد.
اولین نکته که از این تعریف مشخص می‌شود این است که سرقفلی تنها برای اماکن تجاری تعریف می‌شود و برای اماکن مسکونی چنین حقی تعریف نمی‌شود. اما سوال این است که چرا باید از مستاجر اماکن تجاری حمایت ویژه کرد؟
فرض کنید شما یک دهنه مغازه متروکه را از مالک اجاره می‌کنید، در آن یک مغازه پوشاک راه‌اندازی می‌کنید و با تلاش فراوان شهرت مغازه‌تان را افزایش می‌دهید و مشتریان زیادی برای خود دست و پا می‌کنید.
حال اگر مالک بعد از اتمام مدت قرارداد شما را از مغازه بیرون کند، در واقع از شهرت و اعتباری که شما برای آن مغازه و کسب و کارتان جمع کرده‌اید رایگان به نفع خود استفاده می‌کند؛ حال آنکه شما مجبورید به مغازه‌ی دیگری بروید و روز از نو روزی از نو.
پس قانون‌گذار به این فکر افتاده است که این ارزش افزوده‌ی پنهان برای اماکن تجاری را در نظر بگیرد و از حق مستاجران اماکن تجاری در مقابل مالکان دفاع کند.
همین‌جا مشخص می‌شود چرا سرقفلی تنها برای اماکن تجاری تعریف می‌شود، زیرا اماکن مسکونی به واسطه زندگی کردن افراد داخل آن به ارزش و اعتبارش افزوده نمی‌شود.
قانون روابط موجر و مستاجر، که در سال ۱۳۵۶ تدوین شده بود، در سال ۱۳۷۶ دست‌خوش تغییر شد. موضوع «سرقفلی» نیز با تغییر قانون دچار تحول شد.
در قانون سال ۵۶ از مفهوم ذکر شده به عنوان «حق کسب و پیشه یا تجارت» یاد شده، حال آنکه در قانون سال ۷۶ (قانون فعلی) این مفهوم با تفاوت‌هایی به «سرقفلی» تغییر پیدا کرده است. بنابراین اگر قرارداد اجاره پیش از سال ۷۶ منعقد شده باشد باید به قانون سال ۵۶ رجوع کرد.
برای دیدن ادامه مقاله می توانید به وب سایت موسسه حسابداری رهنما مراجعه نموده و علاوه بر مطالعه کامل مقاله با کارشناسان آن مجموعه در ارتباط باشید
